Tiểu phẩm pháp luật: Ốm đau – Đừng để thiệt thòi quyền lợi!

TIỂU PHẨM PHÁP LUẬT: Tìm hiểu một số quy định của Luật Bảo hiểm xã hội

ĐIỀU KIỆN HƯỞNG CHẾ ĐỘ ỐM ĐAU!

I. Tên tiểu phẩm:

Ốm đau – Đừng để thiệt thòi quyền lợi!

II. Danh sách nhân vật:

• Anh Long: Nhân viên văn phòng, khoảng 30 tuổi. Vừa hồi phục sau trận ốm dài, còn khá uể oải, ít quan tâm đến luật lệ.
• Chị Lan: Đồng nghiệp của Anh Long, khoảng 35 tuổi. Năng động, thông minh, luôn tìm hiểu và bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân và mọi người.
• Cô Bảy: Lao công, khoảng 55 tuổi. Chịu khó, thật thà, nhưng kiến thức về pháp luật còn hạn chế.
• Anh Phát: Nhân viên giao hàng (shipper), khoảng 28 tuổi. Nhanh nhẹn, vui vẻ, thường xuyên giao hàng cho công ty, quen mặt với mọi người.
• Anh An: Cán bộ Bảo hiểm xã hội, khoảng 40 tuổi. Thân thiện, tận tình, kiến thức sâu rộng.
• Chị Trưởng Phòng: Trưởng phòng Hành chính của công ty Anh Long, khoảng 40 tuổi. Phong thái bận rộn, đôi khi thiếu linh hoạt trong giải quyết vấn đề.

  

III. Bối cảnh:

Câu chuyện mở ra tại một sảnh văn phòng công ty tư nhân khá nhộn nhịp, với khu vực tiếp tân hiện đại và khu pantry nhỏ ấm cúng. Sau đó, câu chuyện chuyển đến căng tin công ty vào giờ ăn trưa, và cuối cùng kết thúc tại phòng họp của công ty, nơi diễn ra buổi trao đổi trực tiếp với cán bộ Bảo hiểm xã hội.

(Âm thanh nền: tiếng gõ bàn phím lách cách, tiếng điện thoại reo nhẹ nhàng của văn phòng. Anh Long bước vào văn phòng, xách theo túi đồ lỉnh kỉnh. Vừa đi vừa ho khan, sắc mặt vẫn còn xanh xao.)

Anh Long (Khó nhọc đặt túi đồ xuống, thở dài): Haizzz, cuối cùng cũng trở lại. Một tháng nằm nhà vật vã, giờ đi làm mà cứ như đi bộ đường dài ấy.

(Chị Lan đang đi pha cà phê ở khu pantry, thấy Anh Long thì bước lại gần, lo lắng.)

Chị Lan: Trời ơi Long, cậu khỏe chưa mà đã đi làm rồi? Trông vẫn còn yếu lắm! Sếp có cho cậu nghỉ thêm không?

Anh Long: Khỏe gì đâu Lan ơi. Sếp giục quá, bảo công việc tồn đọng nhiều. Với lại… (hạ giọng, vẻ mặt bí xị)… cái vụ tiền ốm đau này rắc rối quá. Mình ốm có 25 ngày thôi mà kế toán bảo không đủ điều kiện hưởng. Thôi thì ráng đi làm chứ biết sao.

Chị Lan (Cau mày): Sao lại không đủ điều kiện? Cậu đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) đầy đủ mà? Cậu nghỉ ốm bao nhiêu ngày? Có giấy tờ bác sĩ xác nhận không?

Anh Long: Có chứ! Mình sốt xuất huyết nặng, nằm viện 5 ngày, rồi tự điều trị tại nhà theo chỉ định bác sĩ. Tổng cộng 25 ngày như mình nói đó. Có đầy đủ giấy ra viện, rồi giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội của bệnh viện hết.

Chị Lan: Thế thì vô lý rồi! Cậu phải được hưởng chứ! Để tớ xem lại luật cho cậu.

(Cô Bảy, chị lao công đang lau dọn khu vực sảnh, nghe loáng thoáng câu chuyện liền tò mò.)

Cô Bảy: Ối giời ơi, mấy đứa trẻ giờ đi làm cứ lo vụ tiền nong. Như tôi đây, hồi trẻ ốm có khi còn phải giấu, sợ mất ngày công. Mà công ty mình có đóng bảo hiểm cho người lao động mình không?

Anh Long: Có cô ạ. Đóng đầy đủ luôn. Mà sao cái vụ ốm đau này lại nhiêu khê thế không biết.

Chị Lan: Cô Bảy đừng lo. Giờ Luật BHXH năm 2024 có nhiều quy định rõ ràng lắm. Quan trọng là mình phải nắm được để bảo vệ quyền lợi của mình.

(Anh Phát – shipper quen mặt, bước vào với một túi tài liệu lớn, tiến về phía bàn tiếp tân. Anh gật đầu chào mọi người một cách thân thiện.)

Anh Phát: Chào cả nhà! Em giao giấy tờ cho phòng Hành chính đây ạ! (Đặt túi tài liệu lên bàn, nhìn sang Anh Long). Anh Long mới đi làm lại à? Nhìn anh còn xanh xao lắm đấy. Ốm đau thế này mà cũng phải vội đi làm hả anh?

Anh Long: Vâng, thì cũng tại cái vụ chế độ ốm đau ấy Phát ạ. Đang đau đầu với nó đây.

Anh Phát: À, chế độ ốm đau hả anh? Em cũng nghe nhiều người kể chuyện này lắm. Có người được hưởng, có người thì lại bảo không. Khó hiểu thật.

(Chị Trưởng Phòng từ trong phòng bước ra, mặt có vẻ vội vã. Chị nhìn Anh Long và Phát, gật đầu qua loa.)

Chị Trưởng Phòng: Anh Phát đến rồi à? Giấy tờ đây hả? Đưa tôi ký nhanh rồi tôi còn đi họp. (Nhận tài liệu từ Phát, ký rất nhanh rồi quay sang Anh Long). À Long, cậu khỏe rồi à? Tốt quá. Cố gắng bù lại công việc nhé. Về cái vụ chế độ ốm đau của cậu, phòng kế toán họ bảo không đủ điều kiện, nên thôi nhé. Công ty mình cũng phải tuân thủ quy định chung mà.

Anh Long (Đứng hình, ngỡ ngàng): Nhưng mà… em ốm có giấy tờ đầy đủ mà chị.

Chị Trưởng Phòng: Thì… giấy tờ thì cũng phải xem xét nhiều yếu tố nữa. Thôi tôi đi đây. (Cầm tài liệu vội vàng đi vào phòng).

(Anh Phát lắc đầu nhìn theo Chị Trưởng Phòng, rồi chào mọi người và rời đi. Chị Lan nắm tay Anh Long, ánh mắt kiên quyết.)

Chị Lan: Cậu đừng lo, tớ sẽ giúp cậu làm rõ vụ này. Rõ ràng là công ty đang hiểu sai hoặc cố tình làm khó. Cậu phải giữ vững lập trường!

(Đến giờ ăn trưa tại căng tin công ty, Anh Long và Chị Lan ngồi ăn trưa. Anh Long vẫn còn vẻ mặt bực dọc.)

Anh Long: Thế rốt cuộc là sao hả Lan? Mình ốm 25 ngày, có giấy tờ đàng hoàng, sao lại không đủ điều kiện hưởng? Chị Trưởng Phòng nói thế mình cũng chịu.

Chị Lan: Không được! Nghe đây Long, tớ vừa tìm hiểu lại rất kỹ rồi. Theo khoản 1 Điều 42 Luật BHXH năm 2024, điều kiện hưởng chế độ ốm đau là: Thứ nhất, phải bị ốm đau, tai nạn mà không phải tai nạn lao động; thứ hai, phải có giấy tờ hợp lệ (như giấy ra viện hoặc giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội của cậu do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền cấp đó); và thứ ba, phải nghỉ việc để điều trị bệnh.” Cậu có đủ cả ba điều kiện này rồi.

Anh Long: Nhưng họ nói về cái số ngày đóng bảo hiểm, hay số ngày nghỉ ấy?

Chị Lan: À, có thể họ nhầm lẫn với điều kiện hưởng ốm đau dài ngày hoặc điều kiện khác. Đối với trường hợp ốm đau thông thường như cậu, Điều 42 Luật BHXH năm 2024 không yêu cầu thời gian đóng tối thiểu như các chế độ khác. Chỉ cần cậu đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và thỏa mãn các điều kiện về nghỉ việc để điều trị bệnh là được.

Anh Long: Thế còn thời gian hưởng thì sao? Mình nghỉ 25 ngày có được không?

Chị Lan: Hoàn toàn được! Theo điểm a khoản 1 Điều 43 Luật BHXH năm 2024, thời gian hưởng chế độ ốm đau được tính theo ngày làm việc không kể ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ hằng tuần. Cậu làm việc trong điều kiện bình thường, thì mỗi năm được hưởng tối đa 30 ngày nếu đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc dưới 15 năm. Cậu đóng bao nhiêu năm rồi?

Anh Long: Mình mới đóng được khoảng 5 năm thôi.

Chị Lan: Vậy là 30 ngày. Cậu nghỉ có 25 ngày là hoàn toàn nằm trong giới hạn cho phép. Công ty không thể lấy lý do gì để từ chối cả.

Anh Long: Vậy là mình vẫn được hưởng 75% lương của những ngày nghỉ ốm phải không?

Chị Lan: Chính xác! Khoản 2 Điều 45 Luật BHXH năm 2024 quy định mức hưởng trợ cấp ốm đau bằng 75% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của tháng gần nhất trước tháng nghỉ việc. Kể cả nếu sau này, cậu ốm nặng mà phải điều trị dài ngày theo danh mục bệnh do Bộ Y tế ban hành (như khoản 2 Điều 43), thì mức hưởng cũng là 65%, 55% hoặc 50% tùy theo thời gian đóng BHXH của cậu, và còn có thể được hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau ốm đau nữa, theo Điều 46.

Anh Long: Nghe cậu nói mình tự tin hẳn. Thế giờ mình phải làm gì đây? Hồ sơ giấy tờ mình có rồi.

Chị Lan: Hồ sơ thì theo Điều 47 Luật BHXH năm 2024, cậu chỉ cần nộp bản chính hoặc bản sao của giấy ra viện (nếu nằm viện) hoặc giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội (nếu điều trị ngoại trú) cho người sử dụng lao động. Theo khoản 1 Điều 48, thời hạn nộp hồ sơ chậm nhất là 45 ngày kể từ ngày cậu trở lại làm việc. Người sử dụng lao động có trách nhiệm lập danh sách và nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội. Nếu họ vẫn cố tình gây khó dễ, mình sẽ liên hệ trực tiếp cơ quan BHXH hoặc Công đoàn, hoặc nhờ tư vấn pháp lý.

Anh Long: Cảm ơn Lan nhiều nhé! Cứ tưởng đâu bỏ qua luôn rồi.

(Được sự động viên và hướng dẫn của Chị Lan, Anh Long đã mạnh dạn gửi yêu cầu của mình lên ban lãnh đạo công ty, đồng thời Chị Lan cũng đề nghị tổ chức một buổi trao đổi về quyền lợi BHXH cho toàn thể nhân viên. Công ty đã đồng ý mời cán bộ Bảo hiểm xã hội đến trực tiếp phòng họp để giải đáp. Ngày hôm đó, không chỉ Anh Long và Chị Lan, mà cả Cô Bảy và nhiều đồng nghiệp khác cũng có mặt. Anh An – cán bộ BHXH, với kiến thức sâu rộng và phong thái tận tình, bắt đầu buổi nói chuyện.)

Anh An: Kính chào toàn thể quý vị cán bộ, công nhân viên của công ty! Hôm nay, tôi – cán bộ BHXH, rất vui được có mặt tại đây để chia sẻ và giải đáp những thắc mắc của quý vị về các chế độ BHXH, đặc biệt là chế độ ốm đau – một trong những quyền lợi sát sườn nhất của người lao động. Tôi biết rằng, đôi khi những quy định pháp luật khô khan có thể làm chúng ta bối rối, nhưng tôi tin rằng sau buổi hôm nay, quý vị sẽ nắm rõ hơn để tự bảo vệ quyền lợi của mình.

(Anh An bắt đầu trình bày, giọng rõ ràng, gần gũi.)

Anh An: Thưa quý vị, chế độ ốm đau là một trong những quyền lợi rất quan trọng của người lao động khi tham gia BHXH, giúp người lao động có thể yên tâm điều trị bệnh mà không lo lắng về thu nhập. Để giúp quý vị nắm vững hơn, tôi xin tổng hợp lại những điểm chính về chế độ này theo Luật BHXH năm 2024:

1. Về điều kiện: Quý vị chỉ cần bị ốm đau, tai nạn (không phải tai nạn lao động) và có giấy tờ hợp lệ như giấy ra viện hoặc giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền cấp. (Anh An nhấn mạnh). Đặc biệt, theo Điều 42, đối với chế độ ốm đau thông thường, không yêu cầu thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng.
2. Về thời gian hưởng:
   • Đối với bệnh thông thường: Theo khoản 1 Điều 43, thời gian tối đa mỗi năm phụ thuộc vào thời gian đóng BHXH. Ví dụ, nếu đóng BHXH dưới 15 năm, quý vị được hưởng tối đa 30 ngày/năm. Con số này sẽ tăng lên 40 ngày/năm nếu đóng từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm, và 60 ngày/năm nếu đóng từ đủ 30 năm trở lên. Thời gian này tính theo ngày làm việc, không kể ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ hằng tuần.
   • Đối với bệnh cần chữa trị dài ngày (danh mục do Bộ Y tế quy định): Thời gian hưởng sẽ dài hơn, theo khoản 2 Điều 43, tùy thuộc vào thời gian đóng BHXH của từng người.

3. Về mức hưởng: Theo khoản 2 Điều 45, mức hưởng phổ biến là 75% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của tháng gần nhất trước khi nghỉ việc. Đối với bệnh dài ngày, mức hưởng sẽ là 65%, 55% hoặc 50% tùy theo thời gian đóng BHXH (theo khoản 3 Điều 45).
4. Hồ sơ: Theo Điều 47, quý vị chỉ cần nộp bản chính hoặc bản sao của giấy ra viện (đối với điều trị nội trú) hoặc giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội (đối với điều trị ngoại trú) cho người sử dụng lao động của mình. Người sử dụng lao động có trách nhiệm lập hồ sơ và nộp lên cơ quan BHXH.

(Anh An dừng lại, nhìn xuống phía khán giả.)

Anh An: Quý vị có câu hỏi nào không ạ? Ai có vướng mắc gì xin cứ hỏi.

Anh Long (Giơ tay phát biểu): Thưa anh An, em vừa mới bị ốm, công ty em lại nói không đủ điều kiện hưởng. Nhưng em có giấy tờ đầy đủ và nghỉ 25 ngày. Em nghe bạn em tư vấn là vẫn đủ điều kiện. Trường hợp của em có được hưởng không ạ?

Anh An: Trường hợp của anh Long đúng như bạn anh đã tư vấn đấy ạ. Với 25 ngày nghỉ ốm và có giấy tờ hợp lệ do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền cấp, anh hoàn toàn đủ điều kiện hưởng chế độ ốm đau theo quy định. Có thể công ty chưa nắm rõ hoặc có sự nhầm lẫn trong việc áp dụng luật. Anh cứ mạnh dạn trình bày lại với phòng nhân sự hoặc kế toán, kèm theo các điều luật cụ thể. Nếu vẫn khó khăn, anh có thể mang hồ sơ đến trực tiếp cơ quan BHXH tại địa phương để được hướng dẫn chi tiết và can thiệp.

Cô Bảy: Thế tôi mà ốm, có được hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe không hả cán bộ?

Anh An: Dạ có ạ, cô Bảy! Nếu cô nghỉ hưởng chế độ ốm đau từ đủ 30 ngày trở lên trong một năm, và sức khỏe chưa phục hồi trong khoảng thời gian 30 ngày kể từ ngày hết thời gian nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau, cô có thể được xem xét hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe theo khoản 1 Điều 46. Thời gian dưỡng sức tối đa là 05 đến 10 ngày tùy trường hợp, và mức hưởng là bằng 30% mức tham chiếu cho mỗi ngày cô nhé (theo khoản 2 và khoản 3 Điều 46).

Anh Long: Vậy là mình có thể hoàn toàn yên tâm khi ốm đau mà không lo mất thu nhập. Quan trọng là phải nắm rõ luật và dám đứng lên bảo vệ quyền lợi của mình!

Chị Lan: Đúng vậy! Kiến thức là sức mạnh. Đừng để mình thiệt thòi chỉ vì thiếu hiểu biết hay ngại ngùng.

Anh An: Chính xác! Chúng tôi luôn khuyến khích người lao động chủ động tìm hiểu các chế độ BHXH, đồng thời sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc. Hãy nhớ: Hiểu luật – Hưởng đủ – Vững tương lai!

(Buổi trao đổi đã diễn ra thành công tốt đẹp. Không chỉ Anh Long được giải đáp thắc mắc và tự tin hơn về quyền lợi của mình, mà cả công ty cũng có cơ hội hiểu rõ hơn về các quy định của Luật BHXH mới.